فرقه هاى معروف مسیحى

فرقه هایى که در تاریخ مسیحیّت پدید آمدند بسیارند، ولى در این میان ، سه فرقه مذهبى ازهمه فرق مهم تر و معروف ترند، که عبارتند از: کاتولیک ، ارتودوکس و پروتستان(پروتستانت ). در این جا به اختصار به توضیح سه فرقه یاد شده مى پردازیم .

1- مذهب کاتولیک (292):

اوّلین و مهم ترین فرقه مذهبى مسیحى است ، که تا پیش از ظهور مذهب ارتودوکس ، یگانه مذهبحاکم بر جهان مسیحیّت بوده و پس از پیدایش مذهب ارتودوکس در روم شرقى به روم غربىاختصاص یافت . واژه کاتولیک براى نخستین بار درسال 160 میلادى به کار رفت تا کلیساى جامع و عمومى مسیحیّت را از بعضى شعب آن که تازهتاءسیس شده بودند تشخیص دهند. پیروان این فرقه در مناطق مختلف مسیحى نشین دنیا پراکندهاند ولى عمدتا در مناطق لاتین نشین ، ایرلند،آلمان جنوبى و مناطق مدیترانه اى به سر مىبرند. مرکز فرقه کاتولیک در (واتیکان ) در شهر (رم ) ایتالیا است و در راءس آن (پاپ) قرار دارد.

کاتولیک ها بر آنند که نماینده حقیقى کلیساى مسیح هستند و براى خود، تقدّس روحانى و قدمتولایت قائلند؛ آن ها نیز بر این باورند که عیسى (ع ) انجمن مرئى را که همین کلیسا استتاءسیس کرده وپاپ ، جانشین پطرس مقدّس است .

کاتولیک ها براى رعایت آداب مذهبى ، اهمّیّت فراوانى قائلند و قوانین مذهب را در تمام کلیساهاى خود، یکنواخت انجام مى دهند. مراسم مذهبى کاتولیک ها عبارت است از: تعمید، توبه ،اعتراف ، تناول (عشاى ربّانى )، ازدواج و مسح بیماران درحال مرگ .(293)

2- مذهب ارتودوکس :

اوّلیّن تجزیه و تقسیم مهمى که در دین مسیح به وجود آمد پیدایش فرقه ارتودوکس است .ظهور این فرقه بر اثر اختلافاتى بود که میان کلیساى روم غربى و مسیحیان روم شرقى ،پیدا شد و سرانجام این اختلاف عقیده ، به تدریج در قرن یازدهم ، منجر به جدایىکامل گردید.

علّت جدایى میان کلیساى غربى و روم شرقى در آغاز، جنبه سیاسى داشت و پس از تجزیه رومبه دو بخش غربى به مرکزیّت شهر روم و بخش شرقى به مرکزیّت قسطنطنیّه به وجود آمد.به عبارت دیگر، دولت روم شرقى مایل نبود که شهروندان مسیحى آن کشور از نظر مذهبى ،تابع کلیساى واتیکان باشند و به همین سبب در شهر قسطنطنیّه کلیساى ارتودوکس ، کم کمبه طور مستقل ، عمل کرد. از نظر کلامى و عقیدتى هم ، کلیساى روم شرقى تحت تاءثیراندیشه هاى فلسفى یونان باستان قرار گرفت . از جمله اختلافات مهم ارتودوکس ها باکاتولیک ها این است که در کلیساى روم ، تصویر و پیکره حضرت عیسى نیز مقدّس است و جنبهروح القدس دارد، در حالى که در کلیساى شرق چنین نیست . نیز به نظر مسیحیان شرقى روحالقدس تنها ناشى از پدر است ، ولى به عقیده کاتولیک ها روح القدس از (پسر) هم منبعثمى باشد.

عقاید ارتودوکس ها:

برزخ ، مفهوم بى آلایش و برائت از گمراهى و نداشتن امکان اشتباه (عصمت ) پاپ راقبول ندارند. کشیشان این فرقه ، ازدواج مى کنند و مراسم عبادت خود را به هر زبان رایجىبه جا مى آورند.

مرکز ارتودوکس ها، نخست (قسطنطنیّه ) بود و پس از سقوط این شهر به دست عثمانى ها، به(روسیه ) انتقال یافت ، و در زمان حاکمیت کمونیست ها از روسیه به یونان ،منتقل شد و اکنون نیز مرکز ارتودوکس ها شهر (آتن ) در یونان است .

پیروان این مذهب بیشتر در اروپاى شرقى از جمله : روسیه ، رومانى و یونان زندگى مى کنندو فرایض مذهبى آن ها عبارت است از: تعمید، اداى شهادت ، مسح روغن مقدّس ، توبه ، مسح محتضر، عشاى ربّانى و ازدواج .(294)

3- مذهب پروتستان :

پس از قرن شانزدهم در اروپاى غربى ، انقلاب هاى دینى بسیارى در جهت اصلاح مذهب کاتولیک به وقوع پیوست که سرانجام به نهضت پروتستان انجامید.علل عمده پیدایش نهضت پروتستان ، فشار بیش از اندازه کلیساى کاتولیک ، وجود مقررّاتبسیار سخت ، گرفتن پول هاى کلان از مسیحیان به عناوین مختلف در قرون وسطى از جملهفروختن بهشت و عفو گناهان ، فروختن مناصب روحانى و... بوده است . این عملکرد زشت و خشناربابان کلیسا و پاپ ، اعتراض هایى را به دنبال داشت ، و سرانجام به نهضت پروتستانبه رهبرى (مارتین لوتر) منجر شد. او در سال 1517 میلادى اعلامیه پیشنهادى 95 مادّه اى خودرا براى انجام اصلاحات دین مسیح ، انتشار داد. برخى از پیشنهادهاى او از نظر ایمان کاتولیکى غیر قابل قبول بود، ولى نکات تازه اى نیز در میان ان ها وجود داشت ، از جمله اینکه :

نجات ، فقط از راه ایمان به دست مى آید.

کتاب مقدس ، تنها منبع ایمان مسیحى است .

نباید معتقد بود که عَشاى ربّانى ، قربانى است .

رهبانیّت و نذر کردن براى آن ، باطل است .

باید افراد غیر روحانى ، نقش بیشترى در مراسم عبادى و رهبرى دینى داشته باشند.

کلیساهاى محلّى بایداز کلیساى روم مستقل و جدا گردند.

برخى از اعمال کاتولیکى ، مانند حج ، روزه و اعتراف به گناه مردود است .

باید با کارهاى غیر قانونى ، مانند فروش (بخشش نامه ها) و (مناصب روحانى ) برخوردشود.

پس از (لوتر) افراد دیگرى چون (کالون ) درصدد اصلاح مذهب کاتولیک برآمدند وهر یکاز این اصلاح طلبان ، پیروانى پیدا کردند ودر نتیجه ، این اعتراضات زمینه پیدایش فرقه هاى پروتستان را فراهم آورد.

گرچه تعداد فرقه هاى پروتستان زیاد است و کلیساهاى آن ها هم در مسائلى ، اختلاف دارند، امّاهمه در یک مورد اتّفاق نظر داشته و آن ، مخالفت با قدرت الهى پاپ است . پروتستان ها معتقدند که فرد مؤ من براى ارتباط با خدا، احتیاجى به روحانیّان مسیحى ندارد، مقام کشیشى ،همگانى است و کشیشان مى توانند ازدواج کنند؛ اعتراف به گناه لازم نیست ، و نیز به دوشیزه بودن حضرت مریم (س ) و وجود برزخ ، عقیده ندارند.

پیروان این فرقه بیشتر در آلمان ، دانمارک ، آمریکا و کشورهاى اسکاندیناوى (نروژ، سوئد،فنلاند) سکونت دارند. مراسم مذهبى آن ها: تعمید،تناول نان و شراب یا افطار، حضور در کلیسا و قرائت ادعیه لوتر و ازدواج مىباشد.(295)

کتاب آشنایى با ادیان الهی

منبع : مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی

292- کاتولیک از واژه لاتینى و یونانى (کاتولیکوس ) به معناى عام و جامع است .

293- ر.ک . جهان مسیحیّت ، فصولسوم تا ششم ، بویژه ص 53 96؛ جهان مذهبى ، ج 2،ص 745 798.

294- ر.ک . جهان مسیحیّت ، ص 30 49 و جهان مذهبى ، ج 2، ص 757 760.

295- ر.ک . کلام مسیحى ، ص 108 110 و خلاصه ادیان ، ص 180 183.