یکی از مباحث جذاب و آموزنده پیرامون شخصیت مولای متقیان علی علیه السلام گفت و گوی آن حضرت با افراد و شخصیت های معروف صدر اسلام است. در دو نوشتار گذشته، مناظره علی علیه السلام با ابابکر و اهل شوری مورد بحث و کنکاش قرار گرفت، اینک مناظره آن حضرت با بزرگانی از مهاجرین و انصار را تقدیم شما خواننده گرانقدر می کنیم. در این مناظره، علی علیه السلام ضمن بیان گوشه ای از صفات والای خویش به بیان حقانیت خلافت خود پرداخته و ادله مشهور مخالفین را پاسخ می گویند. در پی نوشت ها در مواردی که احساس می شد نیازمند توضیح است، ضمن توضیح مختصر، منابع معتبر شیعه و سنی جهت مطالعه بیشتر معرفی گردیده است. امید آنکه این مختصر گامی مفید جهت آشنایی با شخصیت والای مولای متقیان بوده و برای مبلغان ارجمند در تبیین حقایق مفید باشد.
مجلس تفاخر
ابان از سلیم بن قیس نقل می کند که گفت: (1)
در زمان حکومت عثمان، در مسجد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله علی علیه السلام را دیدم و در کنار او شاهد گفت و گوی جماعتی از مهاجرین و انصار پیرامون مباحث علمی و ذکر فضایل آنان بودم. مهاجرین از فضایل قریش می گفتند... و انصار به ذکر فضایل و سوابق خود می پرداختند... هر یک از دو گروه، نام شخصیتی را برده و می گفتند: فلانی از ماست، تا بر افتخارات خود بیفزایند... صحبت به درازا کشید. نزدیک به دویست نفر در مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله حضور داشتند. از مهاجرین افرادی چون علی بن ابی طالب علیه السلام و دو فرزندش، سعد بن ابی وقاص، عبدالرحمان بن عوف، طلحه، زبیر، عمار، مقداد، ابوذر، عبدالله بن عمر و... و از انصار افرادی چون اُبی بن کعب، زید بن ثابت، ابو ایوب انصاری، جابر بن عبدالله، زید بن ارقم و... بودند. علی علیه السلام و بستگانش در آن جمع، ساکت بوده و سخن نمی گفتند، مردم روی به علی علیه السلام کردند و گفتند: چرا سخن نمی گویید؟